Wednesday, October 25, 2006

Ο παλιός ήταν αλλιώς

Φρέσκα φθινοπωρινά βιβλία που ακόμη αχνίζουν από το τυπογραφείο. Ένα από αυτά το νέο βιβλίο του Μένη Κουμανταρέα «Η γυναίκα που πετάει» από τις εκδόσεις «Κέδρος». Τον Κουμανταρέα τον αγαπήσαμε παλιά με τα «Μηχανάκια», την «Κυρία Κούλα», τη «Βιοτεχνία υαλικών», τον «Ωραίο λοχαγό». Μετά διαβάζαμε τον Κουμανταρέα επειδή το είχαμε συνηθίσει. Ο ίδιος ο συγγραφέας ποτέ δεν πρόδωσε τους αναγνώστες του. Απλώς κάποιες φορές είχε και λιγότερο καλές στιγμές. Αλλά πάντα ήταν μια εγγύηση. Τα τελευταία χρόνια αποδεικνύεται εν μέρει κουρασμένος παρόλον ότι προβάλει ένα περισσότερο «ανοιχτό» προφίλ. Μιλάει ανετότερα για προσωπικές του ιδιαίτερες καταστάσεις, φαινομενικά χωρίς να αισθάνεται την ανάγκη να κρύβεται. Το ίδιο «άνοιγμα» θα μπορούσε να πει κανείς έχει υιοθετήσει και στα γραπτά του. Ο λόγος ρέει πάντα αβίαστα, ο Κουμανταρέας υπάρχει αδιαλείπτως πίσω από τις σελίδες του είτε σαν ευαίσθητος αποδέκτης των καινούριων καταστάσεων της ελληνικής κοινωνίας, είτε σαν νοσταλγός των παλιών ημερών. Το νέο του βιβλίο διαβάζεται χαλαρά, σα να πίνει κανείς ένα ελαφρύ λευκό δροσερό κρασί. Δεν απαιτείται να ψάξει κανείς για τίποτ’ άλλο πίσω από αυτό. Αυτό αρκεί, αν αυτό σου αρκεί σαν αναγνώστη. Είναι ένας καινούριος Κουμανταρέας.
Παραθέτω το κείμενο από το οπισθόφυλλο.
«Γυναίκα που πετάει είναι η γιαγιά Αγγελική, που από το στόμα του εγγονού της μαθαίνουμε την ιστορία του άτυχου γάμου της με τον Συνταγματάρχη Αριστείδη.Με τη φωνή της πετάει και η Μαρία Κάλλας στη σύντομη επίσκεψή της στην Αθήνα το καλοκαίρι του ‘57. Γυναίκες που πετάνε στον ύπνο τους η Μπρόνια, η Ροβένα, η Μάγια και η Ναταλία, οι τέσσερις μετανάστριες που ονειρεύονται τις πατρίδες τους. Η κυρία Βικτωρία πετάει κι αυτή μαζί με τους μετεωρίτες μιας καλοκαιρινής νύχτας. Γυναίκα που πέταξε πια, η μάνα του Άρη στο ομότιτλο διήγημα. Υπάρχουν και άντρες σ’ αυτές τις έντεκα ιστορίες: από τον μυστηριώδη Δανό βιολιστή και τα δίδυμα ανάπηρα αγόρια ως τον ταξιτζή με το χαμένο κινητό. Αυτοί όμως δυσκολεύονται να πετάξουν».

Friday, October 13, 2006

Γλωσσική και ψυχαναλυτική μαεστρία

Ακόμη ένα βιβλίο παλαιότερο που θεωρώ ότι αξίζει τον κόπο να μιλήσει κανείς γι’ αυτό, έστω κι αν έχουν περάσει 3 χρόνια από την έκδοσή του. Απεχθάνομαι το εφήμερο στο οποίο είναι καταδικασμένα τα βιβλία καθώς εξαφανίζονται με την επέλαση των καινούριων. Γι’ αυτό και κατά καιρούς ανατρέχω σε παλιότερα υπενθυμίζοντάς τα. Όπως τώρα με το βιβλίο του Κώστα Ακριβού «Σφαίρα στο βυζί» από τις εκδόσεις «Κέδρος» του 2003. Το βιβλίο προσέχτηκε όταν κυκλοφόρησε, ο Ακριβός άλλωστε είναι ένας δόκιμος συγγραφέας με 9 βιβλία στο ενεργητικό του, αν δεν κάνω λάθος.
Το «Σφαίρα στο βυζί» είναι ένα τολμηρό εγχείρημα καθώς αποτελείται από 9 αφηγήματα που περιγράφουν 9 διαφορετικές προσωπικότητες δίνοντας λόγο στις ίδιες. Έτσι η Ναυσικά από την Οδύσσεια του Ομήρου, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Τζέημς Τζόυς, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο Τόμας Μαν, ο Κωστής Παλαμάς, ο Νίκος Καζαντζάκης και η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ αυτοαναλύονται με ένα λόγο άμεσο, προφορικό και απόλυτα ταιριαστό στην εποχή του καθενός. Κοντά σ’ αυτούς κι ένας περιπλανώμενος γύφτος με το δικό του γλωσσικό ιδίωμα. Καταλαβαίνεις από την πρώτη στιγμή ότι ο Ακριβός δεν χρησιμοποιεί τη γλώσσα για να περιγράψει αλλά την υπηρετεί και την αναδεικνύει σε υψηλότατο εργαλείο. Παράλληλα με τη γλώσσα ο Ακριβός επιδεικνύει μια ψυχαναλυτική μαεστρία καθώς με φροϋδικό, θα έλεγα, τρόπο εμβαθύνει στα μύχια των χαρακτήρων του αποδομώντας τους χωρίς ποτέ να τους υποτιμά. Αντίθετα διακρίνονται πολλές φορές ίχνοι λυρικής διάθεσης που συγκινούν. Για όσους αρέσκονται σε λίγο πιο «δύσκολες» λογοτεχνικές απολαύσεις.
Παραθέτω το κείμενο από το οπισθόφυλλο.
«Πώς γεννιούνται οι λέξεις που η μοίρα το 'χει γραμμένο να γίνουν βιβλίο; Πότε αρχίζει για τους ποιητές ή «άλλη» ζωή, η μυστική και αθέατη; Ποιά είναι η βαθύτερη σχέση ανάμεσα στον έρωτα και στη γραφή; Στήνονται γέφυρες κα περάσματα ή μόνο σύνορα, εμπόδια και απαγορεύσεις;Τα πρόσωπα αυτού του βιβλίου, που είδαν το αίμα τους να μεταμορφώνεται σε μελάνι, χαράζουν τη δική τους εκδοχή: η ομηρική Ναυσικά, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Τζέημς Τζόυς, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο Τόμας Μαν, ο Κωστής Παλαμάς, ο Νίκος Καζαντζάκης και η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ.Μαζί τους κι ένας άσημος, περιπλανώμενος γύφτος. Αυτός όμως μεγαλουργώντας όχι με τη γραφίδα αλλά με το ατίθασο όργανό του, ένα ντούρο μελιστάλαχτο κλαρίνο...»

Thursday, October 05, 2006

H ροζ τρομοκρατια

Συνεχίζω και σήμερα με παλιότερα βιβλία εν αναμονή της νέας σοδειάς.
Άργησα να διαβάσω το βιβλίο του Χ.Α.Χωμενίδη «Το σπίτι και το κελί» από το νέο εκδοτικό του οίκο «Πατάκη» και ομολογώ ότι είχα πολύ καιρό να βιώσω την επιθυμία να αφήσω στη μέση ένα βιβλίο. Ή είναι καλύτερα να πω στις 50 πρώτες του σελίδες. Αλλά επειδή θέλω να δίνω πάντα την ευκαιρία στον συγγραφέα να με μεταπείσει σελίδα με τη σελίδα, διάβασα και τις υπόλοιπες 500. Και αναρωτήθηκα. Γιατί ο συγγραφέας διάλεξε το θέμα «τρομοκρατία»; Αφού τρομοκρατία δεν υπήρξε κατά την γνώμη μου στο βιβλίο; Η τρομοκρατία σαν θέμα θεωρώ ότι δεν προσφέρεται για σαλατοποίηση του τύπου όλα είναι μπάχαλο σ’ αυτή τη χώρα γιατί εγώ να τα πάρω στα σοβαρά. Τι είναι λοιπόν το «Σπίτι και το κελί»; Και πάλι κατά την ταπεινή γνώμη μου είναι ένα έργο που ξέφυγε κατά πολύ από τις προθέσεις του συγγραφέα με χαρακτήρες σχηματικούς, διαλόγους που ελάχιστα πείθουν και ιστορία που αγγίζει τα όρια της? σαπουνόπερας. Παρόλα αυτά δεν μπορώ να μην θαυμάσω την ευκολία του Χωμενίδη στο παραμύθι και ουκ ολίγες φορές -σε ορισμένα προηγούμενα βεβαίως βιβλία του- τη δυνατότητά του να είναι καίριος στις σατιρικές περιγραφές του νεοέλληνα. Αλλά το θέμα της τρομοκρατίας θεωρώ ότι απαιτεί κατ’ αρχήν εμπεριστατωμένη έρευνα και οπωσδήποτε άλλου είδους αντιμετώπιση ακόμη κι αν η επιδίωξη του συγγραφέα είναι η σάτιρα.
Παραθέτω το κείμενο από το οπισθόφυλλο.
«Όταν ο νεαρός Παναγιώτης Σαντορίνης συναντάει για πρώτη φορά τον γοητευτικό εξάδελφο της μάνας του, δεν φαντάζεται ότι η σχέση του με τον θείο Πάνο και με την "Εταιρεία" του θα του καθορίσει τη ζωή... Όταν ο οραματιστής επιχειρηματίας Δημήτρης Γκίκας δέχεται τον Παναγιώτη Σαντορίνη στα γραφεία της "Οινοποιητικής Α.Ε.", δεν υποψιάζεται ότι το παρελθόν του θα ξαναζωντανέψει κι ένας χορός καλικαντζάρων θα στηθεί γύρω του... Όταν η όμορφη Λουκία βαδίζει ανέμελη προς το νηπιαγωγείο της, δεν ξέρει ότι βρίσκεται ήδη στο επίκεντρο της τελευταίας μάχης ενός υπόγειου πολέμου...»
Free Web Site Counter
Site Counter