Sunday, October 21, 2007

Γυναικεία λογοτεχνία;


Υπάρχει γυναικεία και αντρική λογοτεχνία; Και αν ναι ποια είναι η διαφορά τους; Πολλές φορές έχει τεθεί το ερώτημα και έχει απαντηθεί με ισάριθμες απαντήσεις που τελικά δεν βοηθούν για ένα τελικό συμπέρασμα. Ξεκινώντας το περσινό βιβλίο της Ελένης Γιαννακάκη «Τα χερουβείμ της μοκέτας» (εκδόσεις Εστία), η απάντηση «ναι, υπάρχει γυναικεία λογοτεχνία και είναι διαφορετική από την αντρική» σου έρχεται αμέσως στο μυαλό. Και καθώς η υπόθεση του μυθιστορήματος κυλάει αργά σε κάνει να πιστέψεις πως βρίσκεσαι απέναντι σε ένα ακόμη από τα γνωστά μπεστ σέλλερ. Αμ δε. Γρήγορα ανακαλύπτεις έναν ιδιαίτερο πλούτο και ένα σφοδρό (ας μου επιτραπεί αυτό το επίθετο) βάθος. Γι’ αυτό το βιβλίο έχουν γραφτεί πολλά και καλά. Η δική μου άποψη ίσως δεν είναι καν πρωτότυπη αλλά είχα στο πρόγραμμα να διαβάσω αυτό το βιβλίο και τώρα μόλις το κατόρθωσα. Η αλήθεια είναι ότι μερικές απόψεις γνωστών μου γυναικών με απέτρεπαν από την ανάγνωση. Παρόλες τις καλές κριτικές, μερικές φίλες μου το εύρισκαν βαρετό, κουραστικό, αντιπαθητικό. Ώσπου με έκαναν να αναρωτηθώ τι κρύβει μέσα του αυτό το βιβλίο. Διαπίστωσα ότι στις σχεδόν 300 σελίδες του κρύβει την αλήθεια. Την απόλυτη αλήθεια μιας γυναίκας, μιας οποιασδήποτε σύγχρονης και όχι μόνον γυναίκας. Αν αυτό λοιπόν είναι γυναικεία λογοτεχνία, ζήτω η γυναικεία λογοτεχνία. Μόνο που ξεμπτροστιάζει κρυμμένες σκέψεις και αμαρτωλά μυστικά κι αυτό δεν είναι αρεστόν τοις πάσι. Είναι σαν να τοποθετεί η συγγραφέας έναν καθρέφτη μπροστά στην γυναικεία ψυχή. Οι σχεδόν 24 ώρες από τη ζωή μιας γυναίκας παρουσιάζονται γλαφυρά ξεδιπλώνοντας ολόκληρη τη ζωή της και αποκαλύπτοντας τις μύχιες σκέψεις και ένα μεγάλο έγκλημα. Με τη μορφή ενός θρίλερ η Γιαννακάκη μας δίνει στάλα στάλα τα στοιχεία που μας αποκαλύπτουν την αιτία των ενοχών της. Θα μπορούσε να θεωρηθεί και κατά κάποιον τρόπο αστυνομικό μυθιστόρημα αλλά είναι κάτι πολύ παραπάνω από αυτό. Και φυσικά –για να μην παρεξηγηθώ από τις φίλες μου- δεν εννοώ με κανέναν τρόπο ότι όλες οι γυναίκες έχουν τέτοιου τύπου κρυμμένα μυστικά, αλλά όσες έχουν θα μπορούσαν και να ενεργήσουν κατ’ αυτόν τον τρόπο. Θαυμάσια γλώσσα, με έναν εξαιρετικό τριτοπρόσωπο αφηγητή που συμπάσχει και παρουσιάζει την οπτική αποκλειστικά της ηρωίδας, λεπτομερείς περιγραφές της καθαριστικής μανίας της ηρωίδας Μαρίας (δεν είναι τυχαίο το όνομα) συζύγου πλούσιου και επιτυχημένου αρχιτέκτονα, μητέρα τριών παιδιών και αφοσιωμένης στο νοικοκυριό της και στην οικογένειά της. Αφοσιωμένης στ’ αλήθεια ή μήπως αυτή η αφοσίωση άλλα σημαίνει για την ίδια αλλά και για μια μεγάλη μερίδα της σύγχρονης ελληνικής και όχι μόνον κοινωνίας. Ο αντίποδας των Μαμάδων βορείων προαστίων. Παραθέτω κείμενο από το οπισθόφυλλο του βιβλίου.

«Θα 'ταν όμορφη η ζωή της, αν πράγματι ήταν έτσι πάντα, τόσο απλά! Τότε ίσως θα μπορούσε να το γράψει το περίφημο μυθιστόρημα, που της προσάπτουν τελευταία -τώρα πια ακόμη κι η κόρη της, δυστυχώς, αν και για όλα φταίει η ίδια- να το προχωρήσει με ενθουσιασμό τέλος πάντων, έστω κι ατάλαντη, ακολουθώντας μια και μόνη σειρά γεγονότων όμως, πώς αλλιώς; Μα θα 'ταν ένα μυθιστόρημα γι' αυτούς τους ίδιους εδώ μέσα, για όσους κλείνει το σπίτι τους αποκλειστικά, και κυρίως προς ιδίαν κατανάλωση, ένα μυθιστόρημα για την ιερή χρυσόσκονη που τους σκεπάζει όλους αυτοκρατορικά, αρμονικά συμβιώνοντας στα τοιχώματα και στον πυθμένα του χάλκινου γουδιού, ως άλλη κολυμπήθρα του Σιλωάμ, και για τ' αγγελάκια στη μοκέτα της, κυρίως γι' αυτά, πολλά και παχουλά και ροδομάγουλα, σαν κι εκείνα που κόλλαγε στα τζάμια της παραμονές Χριστουγέννων, εκεί κάπου στα εφτά μ' οχτώ, δεν θυμάται ακριβώς.[...]

Σκηνές από έναν γάμο σ' ένα μυθιστόρημα γύρω από τις εύθραυστες ισορροπίες των ενδοοικογενειακών σχέσεων, τα ρευστά όρια της ηθικής και το σκοτεινό βλέμμα της σαγήνης. Όταν ο μονόλογος ξεφεύγει από την φιλήσυχη εξομολόγηση για να οδηγήσει τον αναγνώστη στα ανοίκεια βάθη του ψυχολογικού θρίλερ.»

Monday, October 01, 2007

Δεξιοτεχνία στο... αριστερό χέρι.

Ο Τάκης Θεοδωρόπουλος τα τελευταία χρόνια έχει μια εμμονή και μ’ αυτήν πορεύεται στη λογοτεχνική του πορεία: Την αρχαιότητα. Κι έχει και άλλη μια: Τη γαλλόφωνη κουλτούρα. Και μ’ αυτήν επίσης πορεύεται. Και καλά κάνει. Η μείξη του πετυχαίνει αρκετές φορές. Όχι βέβαια πάντα, διότι τίποτα δεν πετυχαίνει πάντα, ιδιαίτερα με τους ρυθμούς που θέλει να βρίσκεται στις προθήκες και αυτός. Δεν θα ξαναθίξω το θέμα διότι νομίζω ότι γίνομαι πλέον κουραστικός χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι θα πάψω να πιστεύω στην ευεργετική αποχή έστω για δυο τρία χρόνια των συγγραφέων από τους πάγκους. Στο τελευταίο μυθιστόρημά του «Το αριστερό χέρι της Αφροδίτης» από τις εκδόσεις Ωκεανίδα, ο Θεοδωρόπουλος έβαλε τον πήχυ του πολύ ψηλά. Θέλησε να συνδυάσει την αίγλη της ελληνικής αρχαιότητας, με την φιλοσοφική διερεύνηση του τι σημαίνει ένα έργου τέχνης και με το ανακάτεμα των Γάλλων σε μια προσπάθεια να φτιάξει ένα θρίλερ μέσα στο ρεαλιστικό ιστορικό πλαίσιο των παραμονών της ελληνικής επανάστασης του 1821 που να προσελκύει ένα πλατύτερο κοινό. Σα να λέμε 4 καρπούζια σε μια μασχάλη. Δύσκολο έργο με απαιτήσεις όχι μόνο συγγραφικές αλλά και αναγνωστικές. Χρειάστηκε υπομονή για να γραφτεί –είναι φανερό- αλλά χρειάζεται και μεγαλύτερη υπομονή για να διαβαστεί. Το ανακάτωμα του δοκιμιακού λόγου με το μυστήριο είναι πάλι εδώ. Η ορθή γλώσσα, τα νοήματα αλλά και η ενίοτε γρήγορη εναλλαγή είναι παρόντα. Με λίγη καλή προσπάθεια ο αναγνώστης θα γοητευτεί από το παραμύθι και το σασπένς αλλά δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι ο συγγραφέας ήθελε να πετύχει μόνον αυτό.

Παραθέτω το κειμενο από το οπισθόφυλλο.

«Κανείς δεν την έψαχνε, κανείς δεν την περίμενε, κανείς δεν γνώριζε την ύπαρξή της, όμως μόλις την είδαν την αναγνώρισαν σαν «έτοιμοι από καιρό», σαν να υπήρχε μια θέση κενή γι' αυτήν στον κόσμο της σύγχρονης εποχής που την υποδέχθηκε.

Η τυχαία ανακάλυψή της τον Απρίλιο του 1820 από τον έλληνα Γιώργο Κεντρώτα, η απαγωγή της από τους Γάλλους μνηστήρες της και η μεταφορά της στο Λούβρο αποκαλύπτουν ένα μόνον μέρος του μυστικού της Αφροδίτης της Μήλου, της ντίβας που συνεχίζει δύο αιώνες μετά την αναγέννησή της να σαρώνει τις προτιμήσεις του κοινού.

Ποιος και γιατί την πρωτοβάφτισε Αφροδίτη; Ποια ήταν η τύχη των απαγωγέων της; Ποιος ο ρόλος του Έλληνα συλλέκτη αρχαιοτήτων Νικολάκη Μουρούζη; Και αν όντως βρέθηκε το αριστερό χέρι της με το «μήλον της έριδος», τότε ποιος το πήρε και πού χάθηκε;

Το πραγματικό μυστικό της Αφροδίτης το κρύβει η ίδια της η μορφή. Η ιστορία της είναι η ιστορία της αναγέννησης ενός αριστουργήματος λίγους μήνες πριν ξεκινήσει ο αγώνας για την Αναγέννηση της νέας Ελλάδας, στην Ευρώπη της Ιεράς Συμμαχίας.»

Free Web Site Counter
Site Counter