Βιβλιοπροτάσεις αλλιώτικες απ' τις άλλες!

Σήμερα θα κάνω 4 βιβλιοπροτάσεις-εκπλήξεις για το καλοκαίρι. Μακριά από τα μπεστ σέλλερ και τους πολυδιαφημισμένους ευπώλητους μαϊντανούς- συγγραφείς. Διαφορετικές προτάσεις καθώς περιλαμβάνουν βιβλία πολύ παλαιότερα που θεωρώ ότι αξίζει να τα διαβάσουν όσοι είναι νεότεροι και δεν τα ξέρουν. Είναι κατά τη γνώμη μου βιβλία κλασικά, σταθμοί στην ελληνική πεζογραφία, τα οποία λίγο ως πολύ ασχολούνται με την πρόσφατη ελληνική ιστορία.

1. «Η Καγκελόπορτα» του Αντρέα Φραγκιά από τις εκδόσεις Κέδρος. Η Καγκελόπορτα γράφτηκε το 1962 και είναι το δεύτερο βιβλίο του Φραγκιά, ο οποίος τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο για το σύνολο του έργου του το 2000, δυο χρόνια πριν πεθάνει.
Η δεκαετία του ’60 είναι η εποχή που στην Ελλάδα το κοινωνικό μυθιστόρημα παραχωρεί έδαφος στο ψυχολογικό είδος.
Στην «Καγκελόπορτα» της λαϊκής πολυκατοικίας έχουμε τη μοναδική στο μεταπολεμικό μυθιστόρημα κοινωνιοψυχογραφία της ήττας, με ζουμ, στην ατομική ψυχολογία του φόβου και του πανικού του αδιεξόδου. Το έργο αυτό χαρακτηρίσθηκε μεταπολεμική τραγωδία, παραλληλίσθηκε με μια «Ορέστεια ­ χωρίς Ατρείδες», που αναφέρεται αποκλειστικά στη μοίρα των ανωνύμων.

2. «Το Πλατύ Ποτάμι» του Γιάννη Μπεράτη, για το οποίο ο συγγραφέας τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 1966. Το βιβλίο αφηγείται την Ιταλική επίθεση εναντίον των Ελλήνων στην Αλβανία που άρχισε το πρωί της 9ης Μαρτίου 1941 και κράτησε ως τις 20 Μαρτίου χωρίς οι Ιταλοί να πετύχουν τους στόχους τους. Τα όσα διαδραματίστηκαν εκείνες τις ημέρες τα περιγράφει με τον δικό του απαράμιλλο τρόπο ο Μπεράτης. Το «πλατύ Ποτάμι», έργο άρτιο με αρχή, μέση και τέλος αποτελεί το ίδιο πείρα ζωής καθώς ό,τι έχει γραφτεί εκεί είναι πείρα ζωής του ίδιου του συγγραφέα, λέει στον πρόλογό του ο Κ.Θ.Δημαράς.

3. «Το Κιβώτιο» του Άρη Αλεξάνδρου από τις εκδόσεις Κέδρος που έχει κάνει μέχρι σήμερα 20 εκδόσεις.
Σε ένα απόσπασμα 40 ανδρών αρχικώς, επιλεγμένων με αυστηρά κριτήρια από το Γενικό Αρχηγείο του Δημοκρατικού Στρατού, ανατίθεται η επικίνδυνη αποστολή της μεταφοράς ενός κιβωτίου από την πόλη Ν. στην πόλη Κ. Η αποστολή είναι άκρως επικίνδυνη, καθώς η διαδρομή που χάραξε και ελέγχει ­ με τον ασύρματο ­ βήμα προς βήμα το Αρχηγείο διέρχεται από περιοχές που δεν ελέγχονται απολύτως από τις δυνάμεις του Δ.Σ. Στους αγωνιστές που μετέχουν της αποστολής ­ όλοι βαθμοφόροι, παρασημοφορηθέντες, έμπιστα και δοκιμασμένα μέλη του κόμματος ­ καθίσταται σαφές πως είναι εθελοντές σε αποστολή αυτοκτονίας. Παρά ταύτα, από τους 40 επιλεγέντες θα πάρουν μέρος στη θανάσιμη πορεία μόνο 35, καθώς 5 από αυτούς θα εκτελεστούν την παραμονή της αναχώρησης, ως ύποπτοι συμμετοχής σε αντικομματική, φραξιονιστική ομάδα. Όλα αυτά υποτίθεται πως συμβαίνουν το καλοκαίρι του 1949, από τις 14 Ιουλίου που ξεκίνησε το απόσπασμα από την πόλη Ν. ώς τις 20 Σεπτεμβρίου που ο μοναδικός επιζών παραδίδει το κιβώτιο στη στρατιωτική διοίκηση της πόλης Κ. Η αποστολή υποτίθεται πως είναι ζήτημα υψίστης σημασίας, αφού από την έκβασή της θα κριθεί το αποτέλεσμα του αγώνα του Δ.Σ., όπως η ηγεσία διαβεβαιώνει τα μέλη της. Λέμε «υποτίθεται», γιατί στην πραγματικότητα το καλοκαίρι του 1949 ο Δ.Σ. έχει ήδη ηττηθεί. Στο τέλος του μυθιστορήματος φυσικά περιμένει τον αναγνώστη μια μεγάλη έκπληξη.

4. «Η Κάθοδος των Εννιά» του Θανάση Βαλτινού από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Παραθέτω το κείμενο από το οπισθόφυλλο που είναι πολύ χαρακτηριστικό απόσπασμα από το ίδιο το βιβλίο. «Φύγαμε και μας έριξαν από πίσω. Μας ντουφέκισαν μέσα απ' το σπίτι. Γύρισα ξαφνιασμένος και είδα τον άντρα στην πόρτα να μας τινάζει μια χειροβομβίδα. Έπεσα χάμω κι άρχισα να κυλάω τον κατήφορο. Η χειροβομβίδα έσκασε σηκώνοντας καλαμιές στον αέρα. Βρήκα ένα τούμπι και καλύφτηκα. Μόλις καταλάγιασε η έκρηξη, ο άντρας πετάχτη όξω απ' τη μάντρα. Πίσω του βγήκαν και τα δυο παιδιά με τις αραβίδες στο χέρι. Πήραν τον κατήφορο κατά κει που 'σκασε η χειροβομβίδα. Τους έφερα στην μπούκα μου και τράβηξα. Ο άντρας κοντοστάθη, σήκωσε τα χέρια σα να μην το περίμενε κι έπεσε μπρούμυτα. Δίπλα του έπεσε και το 'να παιδί. Το άλλο γύρισε να φύγει λαφιασμένο. Του έριξα και το κράτησα.Σηκώθηκα ορθός και τους ξανάριξα. Στάθηκα λίγο να ανασάνω. Τους είδα έτσι ξαπλωταριά καλά καλά κι ένιωσα μια άγρια μοναξιά να ξεπηδάει από μέσα μου. Τινάχτηκα τρέχοντας και τράβηξα μια κλοτσιά με λύσσα στο κεφάλι του άντρα. Κι αμέσως έκλαψα. Πριν λίγο μας είχε ποτίσει νερό που να τον πάρει ο διάβολος».

Στο επόμενο ποστ μου θα κάνω άλλες 4 τέτοιου είδους προτάσεις για να μην πάει χαμένο βιβλιοφαγικά το καλοκαίρι μας.