Ο υποβιβασμός της ελληνικής λογοτεχνίας
ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΠΡΩΤΟ
(απόσπασμα από δημοσίευμα στο ένθετο "Βιβλία" της εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ της Κυριακής 25 Μαρτίου 2007)
«… Η… (αναφέρεται το όνομα συγγραφέως)… αποτελεί σήμερα την αυθεντικότερη φωνή της ελληνικής λογοτεχνίας, με την έννοια ότι είναι η δημιουργός ενός πρωτότυπου, συνεκτικού αφηγηματικού κόσμου. Πιστή στη μεγάλη αφήγηση, έμεινε μακριά από τις ευκολίες του λεγόμενου μεταμοντερνισμού, τις δραματοποιήσεις ή τις αναπλάσεις ιστορικού ή δημοσιογραφικού υλικού, επινοημένου ή όχι δεν έχει σημασία, μακριά από το collage ή το a la maniere, τάσεις που κυριαρχούν τα τελευταία χρόνια στην ελληνική λογοτεχνική παραγωγή, προκαλώντας απίστευτη κόπωση και δίνοντας μέτρια βιβλία (φυσικά με μια-δυο εξαιρέσεις)…»
(η υπογράμμιση είναι δική μου)
ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
Σχετικά με τα προτεινόμενα για βραβείο βιβλία από το λογοτεχνικό περιοδικό "(δε)κατα".
Η μεγάλη λίστα αποτελείται από βιβλία που πρότειναν οι εκδοτικοί οίκοι και οι ίδιοι οι συγγραφείς (αυτοπρόταση). Δηλαδή κατ' αρχήν δεν υπήρξε μια μορφή αξιολόγησης από κάποιους οι οποίοι με ένα σκεπτικό πρότειναν τα βιβλία. Ένα τέτοιο βραβείο έχει τον κίνδυνο βέβαια να παραλείψει βιβλία τα οποία για ανεξάρτητους από την ποιότητά τους λόγους παρέμειναν εκτός.
ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΤΡΙΤΟ
(απόσπασμα από το σκεπτικό της επιτροπής των λογοτεχνικών βραβείων του περιοδικού "Διαβάζω")
“…Στο μυθιστόρημα, στην πλειονότητα της ελληνικής παραγωγής του 2006 διαπιστώνονται έλλειψη πνοής, προβλήματα δομής και αφήγησης, αδυναμία σύνθεσης ενός κόσμου πειστικού και πρωτότυπου… Στον χώρο του διηγήματος, χωρίς να υπάρχει κάτι εξαιρετικό, οι συγγραφείς διακυβεύουν περισσότερο από όσο οι μυθιστοριογράφοι.…»
Για κάποιους που ενδιαφέρονται για την ελληνική λογοτεχνία γεννάται το ερώτημα: Τι είναι αυτό που δεν πάει καλά με τους έλληνες συγγραφείς; Και πώς είναι δυνατόν όταν απαξιώνεται η προσπάθεια να περιμένουμε καλύτερα αποτελέσματα;
Το θέτω σαν θέμα συζήτησης και σαν μια ακόμη παράμετρο για τη θέσπιση αξιοκρατικών βραβείων που θα δίνουν ώθηση και όχι απογοήτευση στο συγγραφικό δυναμικό της χώρας.
posted by bibliofagos at 11:41 am
15 Comments:
φιλε βιβλιοφαγε, ειμαι εκτος αθηνων με δυσκολη προσβαση στο νετ. Παρολα αυτα θα προσπαθησω να απαντησω, βλέπω οτι θιγεις ενα μεγαλο θέμα. Η συζητηση αυτη θα πρεπει να γινει καποτε μεταξυ των συγγραφεων - κριτικων - δημοσιογραφων και γιατι οχι μπλογκερς. Στο χωρο υπαρχουν πολυαριθμες αποψεις, ο καθενας δικαιουται τη δικη του. Προσωπικη μου αποψη ειναι οτι η ελληνικη λογοτεχνια ειναι σε καλο δρόμο, με ολα της τα προβληματα. Αντανακλα αυτο που συμβαινει και αυτο, σημερα, δεν ειναι κατι ευκολα κατηγοριοποιησιμο. Η εποχή ειναι περιπλοκη, μεταιχμιακή και το κυριότερο, η καλλιτεχνική της παραγωγη αντιστεκεται στην ταξινομηση, ζητημα που φανταζομαι προκαλει εντονο κριτικο ενδιαφερον. Καλο θα ηταν καποτε να κατσουμε ολοι μας σε ενα τραπεζι (η και σ ενα πληκτρολογιο) να τα συζητησουμε αναλυτικα. φιλικα, αλεξης σ.
alexis stamatis
Ναι θεωρώ κι εγώ ότι αυτήν τη συζήτηση πρέπει να την κάνουμε. Ελπίζω να βρεθεί η ευκαιρία και να δρομολογηθεί σύντομα. Σ' ευχαριστώ για το σχόλιο.
Το θέμα που θίγεις δεν είναι βέβαια σημερινό. Είναι όμως σίγουρα βαθύτατα... ελληνικό! Προσωπικά τα τελευταία χρόνια διαβάζω καλά ελληνικά βιβλία και θεωρώ τουλάχιστον μίζερο το να απαξιώνεται η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Το έχουν αυτό το κουσούρι οι επιτροπές. Θυμάμαι παλιότερα το είχαν και οι επιτροπές των κρατικών βραβείων, θεατρικών και λογοτεχνικών. Ποιός θα αποκαλύψει τις αιτίες αυτού του φαινομένου; Ίσως όταν συμβεί η μεγάλη αλλαγή και έρθουν νέοι άνθρωποι στα πράγματα. Ίσως πάλι όχι αν έχουν ζημωθεί με τις... αξίες (!) του κατεστημένου. Στη διάθεσή σου για οποιαδήποτε περαιτέρω συζήτηση.
Λεία Βιτάλη
Ευχαριστώ που ανταποκριθηκες. Το θέμα ανήκει σε σας τους συγγραφεις αν μπορείτε να αντιδράσετε με κάποιον τρόπο. Εμείς απλώς αγαπάμε τη λογοτεχνία και θλιβόμαστε όταν συμβαίνουν αυτά. Ελπίζω σε μια μεγαλύτερη συζήτηση αν υπάρχει προθυμία από όλα τα μέρη.
Πιστεύω κι εγώ με τη σειρά μου ότι ειδικά μετά το 1989 η ελληνική λογοτεχνία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο. Απόδειξη είναι ότι κάθε χρόνο κυκλοφορούν δυο-τρία βιβλία που ίσως επιβιώσουν σε έναν κανόνα της ελληνικής λογοτεχνίας (πράγμα που δεν συνέβαινε παλαιότερα ούτε σε ολόκληρη δεκαετία) και μπορούν να σταθούν επάξια δίπλα σε άλλα της παγκόσμιας βιβλιοπαραγωγής. Ωστόσο μέσα στο πολύ σκουπίδι -το οποίο κατακλύζει τα πάντα- φαίνονται λίγα. Από την άλλη μην βαυκαλιζόμαστε: τα κείμενα αυτά είναι μετρημένα στη χούφτα του ενός χεριού. Απόδειξη ότι για λίγα από αυτά υπάρχει κοινή αποδοχή, όπως φαίνεται στις προτίμήσεις του κοινού, των μπλόγκερς, των ψηφισάντων για το βραβείο του Μήλου και του Διαβάζω: όλα κάτι λένε, αλλά ελάχιστα επιβάλλονται με την ποιότητά τους.
Πατριάρχης Φώτιος
Μήπως θά έπρεπε να ζητηθεί απ' τον κ. Μπακουνάκη, να προσδιορίσει τι ακριβώς εννοεί με τη λέξη αυθεντική; Θα βοηθούσε έτσι στη διαμόρφωση ενός 'εθνικού' κανόνα ή ίσως ενός εγχειριδίου ελληνικής δημιουργικής γραφής το οποίο θα καθοδηγεί τους έλληνες συγγραφείς μας να μην τσαλαβουτάνε. Έλεος! Αναρωτιέμαι αν υπάρχει τρόπος να περιορισθεί κάπως η (δημόσια) ασυδοσία και αυθαιρεσία κάποιων ατόμων.
Στην χώρα μας,βγαίνουν και καλά και κακά βιβλία.Απλά είναι μιά μικρή χώρα χωρίς ιδιαίτερη λογοτεχνική παράδοση (μιλάω πάντα γιά το μυθιστόρημα/διήγημα),μιά χώρα που ποτέ δεν έδωσε έμφαση στον πολιτισμό.Όλα λοιπόν αποτελούν συνάρτηση του ίδιου πράγματος.Ελάχιστα καλά βιβλία,απειροελάχιστες καλές ταινίες,κλπ.Συνδιαζόμενα δε,με τον "επαρχιωτισμό" που λέει και ο Κούντερα,το πρόβλημα διογκώνεται.
Γιά τα λογοτεχνικά βραβεία,δεν θα ήθελα να σχολιάσω..Μικροσυμφέροντα,μικροπαρέες,μικρότητες γενικώς...
Συμφωνω και εγω με οσα λιγο-πολυ ανεφεραν οι προηγουμενοι σχολιαστες. Η επαρχιωτικη μιζερια που μας κατατρωει θα κανει αρκετα χρονια ακομη για να ξεριζωθει.
Οπως εχω όμως επανειλλημμενως γραψει, έχω μεγάλη εμπιστοσύνη στη νεα γενια συγγραφέων η οποία, απαλλαγμενη από τα ηλιθια κομπλεξ του παρελθοντος, δίνει όλο και περισσότερα καλά δείγματα.
Το βασικο προβλημα (στην όποια εξωστρεφή προσπάθεια) της ελληνικης λογοετχνιας είναι η γλώσσα η οποία περιορίζει πολύ το potential target group των ελλήνων συγγραφεων...
βιβλιοκαφέ
Συμφωνούμε απόλυτα πατριάρχη. Στο μόνο σημείο που μπορεί κανείς να επέμβει είναι να ονοματίσει αυτά τα λίγα -έως ελάχιστα βιβλία, για να δημιουργηθεί ο "κανόνας" που κι εσείς λέτε. Έχω διαπιστώσει ότι υπάρχει ήδη κανόνας. Αλλά μου φαίνεται παρωχημένος. Η τέχνη εξελίσσεται. ΟΠι κανόνες, όπως και οι νόμοι, ακολουθούν. Οι δημοσιογράφοι -κριτικοί δεν τολμούν να μιλήσουν γι' αυτά τα πέντε -δέκα βιβλία που αναφέρετε. Οι ανεξάρτητοι μπλόγκερς γιατί να μη μπορούν; Γνωρίζω ότι η προσπάθεια μπορεί να αποβεί άκαρπη. Μερικοί το παλεύουμε. Κι εσείς από το μπλογκ σας.
Αγαπητέ ανώνυμε, θα είχε μεγαλύτερη αξία αν υπογράφατε με το όνομά σας. Δεν λέτε κάτι που δεν είναι σωστό ή καλύτερα γνωστό. Η ασυδοσία τιμωρείται από το νόμο διότι έχει επακόλουθα στην καθημερινή ζωή των ατόμων. Εφόσον δεν τους καλύπτει κάποια ανώτερη δύναμη. Στη συγκεκριμνένη περίπτωση η ασυδοσία είναι ο κανόνας και δεν τιμωρείται.
librofilo
Θεωρώ ότι αγγίξατε την καρδιά του προβλήματος με λίγες λέξεις. Είμαι σχεδόν ένα χρόνο στο μπλόγκινγκ και κατυαγράφω αυτά που πιστεύω σε σχέση με την ελληνική λογοτεχνία. Συγχρόνως διαβάζω άρθρα και απόψεις άλλων σε εφημερίδες και περιοδικά. Δεν έχω το χρόνο να παρακολουθώ πολλές συζητήσεις και παρουσιάσεις. Δεν πιστεύω ότι θα άλλαζε η γνώμη μου για το συγκεκριμένο θέμα. Διαβάζω παντού μίζερα σχόλια και πουενά κάτι επικοδομητικό. Αυτό μου δίνει την εντύπωση ότι, όπως και σε πολλούς άλλους τομείς της ζωής μας, αυτό μας εξυπηρετεί. Δεν θα υπάρξει στην Ελλάδα μεγάλη λογοτεχνία αν εξακολουθούμε να είμαστε μικρόψυχοι. Υπάρχουν καλά πράγματα. Αυτό που λείπει είναι η γενναιοδωρία. Οι νόμοι ακόμη και για τους εγκληματίες δέχεται ελαφρυντικά. Συγνώμη αν το παράκανα με τους νόμους. Κεκτημένη ταχύτητα.
Nuwanda
Ναι είναι γεγονός η μικρή δυνατότητα που παρέχει η γλώσσα. Γι' αυτό θα έπρεπε να υπάρξουν κινητοποιήσεις ώστε να δημιουργηθεί ένα κέντρο μετάφρασης όσων βιβλίων έχουν τη δυνατότητα να κερδίσουν ένα διεθνές κοινό. Μέχρι στιγμής απ' ό,τι έχω αντιληφθεί ένα βιβλίο μεταφράζεται σε άλλη γλώσσα αν ζητηθεί από κάποιον ξένο εκδοτικό οίκο. Διορθώστε με αν κάνω λάθος. Αυτό μπορεί να λειτουργήσει ή να μη λειτουργήσει. Αντίθετα πιστεύω ότι μέσα στο γενικό μπάτζετ ενός βιβλίου ο εκδοτικός οίκος θα έπρεπε να υπολογίζει και τη μεςτάφρασή του. Μ' αυτόν τον τρόπο θα δινόταν μεγαλύτερη δυνατότητα στις ... εξαγωγές. Και επειδή κάποιος θα έλεγε, και πιθανώς να μήν είχε άδικο, ότι κάτι τέτοιο θα επιβάρυνε την τιμή του βιβλίου, σκέπτομαι μήπως μια επιδότηση δεν θα ήταν ο καλύτερος σύμμαχος από το κράτος. Σκέψεις, πολλές σκέψεις αλλά πάντα με την πρόθεση της βελτίωσης.
Ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση αυτή που παρακολούθησα εδώ. Όπως και πριν κάποιες μέρες στου αγαπητού Λιμπρόφιλο. Εύχομαι να συνεχιστούν.
Φίλοι μου,
Στο μπλόγκ μου παρουσιάζω τη μακριά λίστα των υποψήφιων ελληνικών βιβλίων του 2006 για λογοτεχνικό βραβείο.Η λίστα είναι μια συνάθροιση των καταλόγων των περιοδικών Νά Ενα Μήλο, Δέκατα και Διαβάζω.
Τα βιβλία που περιέχονται εδώ είναι μυθιστορήματα και διηγήματα Ελλήνων συγγραφέων ακόμη και πρωτοεμφανιζόμενων.
Ψηφείστε χωρίς φόβο και πάθος, με γνώμονα την προσωπική σας κρίση.
Τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν στις αρχές Ιουνίου.
Το κατοικίδιο
αγαπητοί αναγνώστες,
σαν επαρχιώτης ως το μεδούλι πού'μαι, νιώθω την επιτακτική ανάγκη να προσθέσω το - απρόσκλητο ως ίωση, πιθανώς, και κατ'άλλους ίσως περιττό ή άκαιρο - σχόλιό μου πάνω στα απαξιωτικά γραφόμενα κι επιδεικτικώς βεδλυττόμενα της πεζογραφικής παραγωγής των ημερών μας.
για τον επαρχιώτη, λοιπόν, που, ότε φέρεται τοιουτοτρόπως θα'τανε καλό να τον λέγαμε και 'χωριάταρο', ισχύει αυτό που είχε ενσταλάξει μεγαλοφυώς ο αλτάν σε μια βινιέτα του΄ έδειχνε λοιπόν τσιγγάνα μάγισσα να διαβάζει την παλάμη τυπάκου τινός, προσπαθώντας ν'ανιχνεύσει την μελλούμενη ευτυχία του, κι αυτός της απαντούσε απερίφραστα: "δε μ'ενδιαφέρει η ευτυχία μου. μ'ενδιαφέρει η δυστυχία των άλλων."
είναι λοιπόν ανάγκη διακαής του χωριάταρου, και δη εκεινού που με αριστερά ή διανοητικά άλλοθι θαρρεί πως έχει απεκδυθεί της χωριαταρίλας του, να διατρανώνει κάθε τόσο την απαξίωσή του αν όχι την αποστροφή του απέναντι στα εντόπια προϊόντα διανόησης, λίγο-πολύ όπως οι προ εόκ δασμοσκλαβωμένοι έλληνες λαχταρούσαν ως πνοή θεού τα εισαγόμενα προϊόντα, πιστεύοντάς τα φύσει και θέσει και ποιότητι ανώτερα.
έτσι, είναι λογικό κι ως ένα σημείο συγκινητικό στην αφέλεια και την αξεστίλα του, να βλέπεις μεγαλοσχήμονες κριτικούς, πού'ναι δε στην πλειοψηφία τους κακοπληρωμένοι και μίζεροι, με άλλοτε άλλου βαθμού ερωτική δυσπραγία, με άλλοτε άλλης λύσσας ιδιότητες συγγραφέως/διανοουμένου μανκέ (και με προεξάρχουσα την χωριαταρίλα στη γραφή και το μένος των) να επιτίθενται στα εγχώρια συγγραφικά προϊόντα, εξυμνώντας λόγου χάρη σε εντιτόριαλ την τάδε μελέτη για τα πόμολα στη βασιλεία του Καρλομάγνου ή για τον καρκίνο ωοθηκών στις φώκιες όπως αυτός ποιητικά αποτυπώθηκε απ'τον ισλανδό ποιητή Ξύστ Ορκίντιασσον, ενώ παράλληλα τινάζουν λασποξερατά χλεύης κι αποτροπιασμού επί της ποταπότητος ημών/υμών των εν ελλάδι γραφόντων κι εκδιδομένων (τους οποίους συχνά, μέσα στο παραλήρημά τους οι έρμοι, φαντάζονται ως αμύθητα πλούσιους χάρη σε τιποτένια βιβλία, και με ζωές πιθανώς αστέρων του χόλλυγουντ, χαρισμένες από την σκανδαλώδη ευμάρεια και τα σατανικά πι-αρ με την κοινωνική αφρόκρεμα).
ωστόσο κι η χωριαταρίλα έχει τα όριά της. δεν είναι δυνατόν ένα περιοδικό που, όπως όλα σχεδόν τα λογοτεχνικά περιοδικά, ουδέν κοινωνικό εμβαδόν και έρμα διαθέτει στα πλήθη των αναγνωστών, ένας περιφρονημένος εδρόσπογγος που επιζεί χάρη στη διαφημιστική ελεημοσύνη των εκδοτών και την παραγωγή των συγγραφέων, να φκιάνει προλόγους οίησης που μήτε οι νομπελήδες κι οι γκονκούρηδες δε θα τολμούσαν να εκδηλώσουν.
κάποια στιγμή, πρέπει και σ'αυτή την καψερή τη χώρα να γίνει νόμος μεταξύ των βιβλιοφάγων, έστω, η αυτονόητη, αξιωματική θέση πως το είδος των βιβλίων που διαβάζεις δεν σε κάμνει κοινωνικώς ανώτερο (με προνόμια ταξικά σχεδόν) οργανισμό, αλλά είναι απλώς ζήτημα επιλογής/διάθεσης του χρόνου σου, προς τέρψιν, πρωτίστως, και προς διαφώτισιν, άμα και τύχει.
απολογούμαι για τη δριμύτητα, ωστόσο, προσπαθώντας επί έτη πολλά ν'αποξέσω απ'τον ψυχισμό μου τα χούγια του χωριάτου, διαολίζομαι να βλέπω την τρισχειρότερη χωριατιά να ενδύεται χλαμύδα πορφυρά.
αύγουστος κορτώ
Post a Comment
<< Home